Norskar F-35 ofurþotur í fyrsta sinn við hlið rússneskra hervéla

Tvær norskar F-35 orrustuþotur frá Ørland-flugherstöðinni fylgdust í fyrsta sinn með ferðum rússneskra hervéla á leið þeirra suður með strönd Noregs laugardaginn 7. mars. Norðmenn sendu einnig tvær F-16 orrustuþotur á vettvang frá Bodø. Þarna voru tvær Tu-142 vélar og ein MiG-31 þota á flugi suður í Norðursjó.

Þetta var í annað sinn á tveimur vikum sem rússneskar flota- og kafbátaleitarvélar fljúga mun lengra suður á bóginn en venjulega og inn á hafsvæðin milli Grænlands, Íslands og Bretlands (GIUK-hliðið).

Norska herstjórnin segir að laugardaginn 7. mars hafi menn í Sørreisa-vaktstöðinni í Norður-Noregi fyrst séð til vélanna á flugi úr norðri.

Í fyrstu sendu Norðmenn tvær F-16 orrustuþotur á vettvang frá Bodø-flugstöðinni sem er fyrir norðan heimskautsbaug. Flugmenn þeirra fylgdu Rússunum um hríð utan norskrar lofthelgi. Þegar sunnar dró sendu Norðmenn tvær F-35 orrustuþotur frá Ørland-flugherstöðinni í Suður-Noregi.

Þegar F-35 þotur Norðmanna flugu við hlið rússnesku vélanna var um sögulegt atvik að ræða þar sem þessar nýju ofurþotur norska flughersins höfðu aldrei fyrr verið sendar í veg fyrir rússneskar vélar.

Fyrir sunnan norsku vélarnar, í Norðursjó, tóku tvær breskar Typhoon-þotur við eftirliti með rússnesku vélunum.

Thomas Nilsen, ritstjóri norsku vefsíðunnar BarentsObserver, sagði sunnudaginn 8. mars að kafbátaleitarvélum Rússa væri almennt flogið yfir Barentshaf og nyrsta hluta Noregshafs. Það hefði á hinn bóginn gerst 26. og 27. febrúar að vélunum hefði verið flogið mun lengra í suður yfir Noregshafi en venjulega.

Tu-142 kafbátaleitarvélar rússneska Norðurflotans eru flotagerð af Tu-95 langdrægu sprengjuvélunum. Meginhlutverk Tu-142 er að leita að NATO-kafbátum og stunda rafeindanjósnir.

Flugferð Tu-142 vélanna laugardaginn 7. mars tók meira en 13 klukkustundir og þær fengu eldsneyti á flugi úr Il-76 eldneytisvél að sögn upplýsingadeildar Norðurflotans.

MiG-31 þotan fylgdi leitarvélunum aðeins hluta leiðar þeirra og ekki suður í Norðursjó.

BarentsObserver segir ekki vitað hve margir NATO-kafbátar séu nú á sveimi í Norður-Atlantshafi. Flotaskip frá nokkrum NATO-ríkjum eru um þessar mundir í Noregi með vistir og búnað vegna fjölþjóða heræfingarinnar Cold Response í Norður-Noregi fram til 18. mars.

Á síðunni segir að nú unnið að breytingum á skipulagi norska flughersins. F-16 vélar verði í viðbragðsstöðu fyrir NATO í Bodø-flugstöðinni til 2022. Þá verði nokkrar F-35 þotur til taks í Evenes-flugstöðinni í norðurhluta Noregs en meginhluti F-35 vélanna verði í Ørland-flugstöðinni.

Frá og með árinu 2025 hættir norski flugherinn að nota F-16 vélarnar og nýi 52 véla floti F-35 þotnanna verður að fullu tiltækur.

Nú hafa Norðmenn fengið í sínar hendur 15 F-35 þotur og eru fjórar þeirra um þessar mundir við loftrýmisgæslu NATO frá Keflavíkurflugvelli.