Lukasjenko hótar verkfallsmönnum með vopnavaldi

Meira en 100.000 manns komu saman í Minsk, höfuðborg Hvíta-Rússlands, sunnudaginn 23. ágúst og kröfðust þess að Alexander Lukasjenko forseti segði af sér tveimur vikum eftir að hann var endurkjörinn í sjötta skipti. Hann er gjarnan kallaður seinasti einræðisherrann í Evrópu og brást þannig við mánudaginn 24. ágúst að hann gaf héraðsstjóra í Grodno-héraði fyrirmæli um að loka endanlega öllum verksmiðjum þar eftir að starfsmenn hófu verkföll. Hann hótaði einnig að skotið yrði á verkfallsmenn.

Andstæðingar forsetans hafa komið á fót Samræmingarráði í Hvíta-Rússlandi til að halda utan um mótmælin gegn forsetanum og við upphaf vinnuvikunnar mánudaginn 24. ágúst hvatti ráðið til verkfalla og afsagnar forsetans: „Hverja mínútu sem hann situr áfram við völd tapar þjóðarbúið stórkostlega,“ segir í yfirlýsingu ráðsins.

Grodno-hérað er í vesturhluta Hvíta-Rússlands í átt að landamærum Litháens og Póllands. Andstaða við forsetann er meiri þar en annars staðar í Hvíta-Rússlandi.

Að kvöldi sunnudags sást forsetinn í skotheldu vesti með Kalashnikov-hríðskotabyssu við forsetahöllina.

Í samtali við BBC sagði sérfræðingur í hvítrússneskum málefnum að þetta væri til marks um hræðslu forsetans. Hann óttaðist að á sig yrði ráðist og áttaði sig á að mótmælin væru svo öflug að þau yrðu ekki brotin á bak aftur með valdi.

Lukasjenko leggur áherslu á að herinn standi vörð um þjóðleg, söguleg minnismerki. Þessi fyrirmæli eru skýrð á þann veg að hann reyni að afla sér samúðar þjóðarinnar með því að árétta hve mikill þjóðernissinni hann sé, vilji koma í veg fyrir að traðkað sé á hetjulegri baráttu hennar gegn erlendri íhlutun. Á þennan veg beri einnig að skýra rangfærslur forsetans um að erlend ríki undirbúi innan NATO að ráðast inn í Hvíta-Rússland.

Til þessa hefur lögreglunni einni verið beitt gegn mótmælendum í Hvíta-Rússlandi og almenningur tekur því mjög illa að sjá hermenn gráa fyrir járnum á götum úti. Fréttamenn í Minsk segja marga efast um að herinn fylgdi fyrirmælum Lukasjenkos um að ráðast á vopnlausan almenning.

Svetlana Tsikhanouskaja sem bauð sig fram gegn Lukasjenko í forsetakosningunum og leitaði daginn eftir þær skjóls í Litháen segist vona að innan skamms tíma hefjist viðræður milli fulltrúa stjórnvalda og Samræmingarráðsins í Hvíta-Rússlandi. Engar viðræður hefjist þó fyrr en pólitískum föngum sé sleppt, segir hún við pólska blaðið Gazeta Wyborcza mánudaginn 24. ágúst.

Tsikhanouskaja hittir Stephen Biegun, vara-utanríkisráðherra Bandaríkjanna, mánudaginn 24. ágúst í Litháen og ræðir við hann friðsamleg úrræði til að binda enda á deilurnar vegna forsetakosninganna 9. ágúst.